Wanneer een kind houterig schrijft, snel vermoeid raakt tijdens het lezen of tekenen, of moeite heeft met sporten, denken we vaak aan zwakke spieren, concentratieproblemen of een motorische achterstand. Maar wat veel mensen niet weten, is dat de ogen hierin een veel grotere rol spelen dan je zou verwachten. Goed kunnen zien is namelijk niet hetzelfde als goed functionerend gebruikmaken van de ogen. En juist dat laatste is essentieel voor soepele motoriek én voldoende energie.

Lezen is niet voor elk kind vanzelfsprekend. Waar sommige kinderen zich moeiteloos kunnen verliezen in een boek, zie je bij andere kinderen juist ontwijkend gedrag. Ze stellen leestaken uit, worden onrustig zodra er een boek op tafel komt of geven aan dat ze lezen saai of stom vinden. Voor ouders en leerkrachten kan dit gedrag frustrerend zijn. Het is verleidelijk om te denken dat het kind gewoon niet gemotiveerd is of geen zin heeft. Maar achter die weerstand kan meer schuilgaan. Soms zit het probleem niet in het willen, maar in het kunnen. Eén van de oorzaken die vaak over het hoofd wordt gezien, is een verstoorde visuele prikkelverwerking.

Sommige kinderen omschrijven het lezen als een worsteling: “De letters bewegen”, “de regels lijken te wiebelen” of “ik krijg hoofdpijn van lezen.” Anderen geven aan dat ze al na een paar minuten lezen moe worden of afgeleid raken. Het is begrijpelijk dat bij zulke signalen vaak gedacht wordt aan dyslexie. Toch is dat lang niet altijd het hele verhaal. Er kunnen ook andere oorzaken meespelen, zoals een visuele disfunctie of een probleem met het scherptezicht.

Kinderen die niet goed meekomen in de klas, die vaak hoofdpijn hebben, snel vermoeid zijn of moeite hebben met lezen — het zijn signalen die je niet meteen zou linken aan hun ogen. Want: ze hebben toch gewoon een goede oogtest gehad? Ze kunnen toch alles op het bord lezen? Maar kijken is niet hetzelfde als zien. En als de ogen niet goed samenwerken, heeft dat veel meer impact dan je op het eerste gezicht zou denken.

Als je aan een rekensom denkt, denk je waarschijnlijk aan het oplossen van getallen en bewerkingen. Maar wat als rekenen niet zo eenvoudig is? Wat als de rekensom verpakt is in een tekst, een zogenaamde redactiesom? Bij redactiesommen komt er veel meer kijken dan alleen het rekenen zelf. Het vraagt van een kind niet alleen rekenvaardigheid, maar ook taalvaardigheid. En dat maakt het extra lastig voor kinderen die moeite hebben met taal.

Als je merkt dat een kind moeite heeft om zich te concentreren of ongepast gedrag vertoont, is het makkelijk om te denken dat dit komt doordat het kind niet wil of niet in staat is om zich te concentreren. Echter, wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de rol van cognitieve overbelasting. Cognitieve overbelasting ontstaat wanneer het brein te veel informatie, prikkels of taken tegelijk moet verwerken en dit niet meer aankan. Het systeem raakt als het ware "vol", waardoor kinderen moeite krijgen met concentratie, sneller moe worden of gedrag laten zien dat niet past bij hun werkelijke mogelijkheden. Het is geen onwil, maar een signaal dat het brein even geen ruimte meer heeft om goed te functioneren.

"Maar je wist dit net nog!"Het is een zin die je als ouder of leerkracht vast wel eens hebt uitgesproken. Je kind leek de stof te begrijpen, knikte bevestigend, misschien gaf het zelfs het juiste antwoord. En dan, vijf minuten later, lijkt het alsof alles verdwenen is. De informatie is als zand tussen de vingers geglipt. Frustrerend, voor jou én voor je kind. En vaak heeft dit alles te maken met het werkgeheugen.

We hebben vaak de neiging om intelligentie te zien als dé sleutel tot succes. Als een kind slim is, dan komt het wel goed – toch? Maar wat als dat slimme kind zich juist steeds ongelukkiger voelt? Wat als het vastloopt op school, sociaal moeilijk aansluiting vindt of zelfs helemaal afhaakt? Dan blijkt opeens: slim zijn is niet genoeg.

Soms lijkt leren niet te lukken, hoe hard een kind ook zijn best doet. Het is frustrerend voor het kind, verwarrend voor ouders en soms een raadsel voor leraren. Een mogelijke verklaring ligt in het bestaan van cognitieve blokkades: onzichtbare hindernissen in het hoofd die de toegang tot leren belemmeren. Maar wat zijn die blokkades precies? Hoe ontstaan ze? En hoe herkennen we ze?

Bij mijn in de praktijk organiseer ik in iedere schoolvakantie – met uitzondering van de kerstvakantie – gezellige, speelse en leerzame activiteiten voor kinderen. Deze dagen zijn niet alleen leuk, maar hebben ook een belangrijk doel: het versterken van sociale vaardigheden. Want hoewel sommige kinderen zich vanzelf hun plek weten te vinden in een groep, geldt dat lang niet voor iedereen.

Essentiële oliën en hun invloed op je emoties: 

Lezen is een essentiële vaardigheid die niet alleen belangrijk is voor schoolsucces, maar ook voor de persoonlijke ontwikkeling en het zelfvertrouwen van kinderen. Veel ouders vragen zich af hoe zij de leesontwikkeling van hun kind kunnen bevorderen en hoe ze hierbij effectief kunnen ondersteunen. In deze blog bespreken we wat belangrijk is voor de leesontwikkeling, hoe dit proces verloopt en geven we concrete tips voor thuis.