** Lezen & energiehuishouding **

Lezen & energiehuishouding: waarom sommige kinderen zo moe worden van lezen

Sommige kinderen vinden lezen niet alleen lastig, maar ook letterlijk vermoeiend. Waar het bij de één vanzelf lijkt te gaan, voelt het voor de ander alsof elk woord energie kost. Dit heeft veel te maken met de manier waarop het brein en de ogen samenwerken.

Wanneer een kind moeite heeft met visuele prikkelverwerking, bijvoorbeeld doordat de ogen niet soepel samenwerken of doordat er sprake is van een vertraagde verwerking, moet het brein veel harder werken om de letters en woorden bij elkaar te puzzelen. Daardoor blijft er veel minder energie over voor het begrijpen van de tekst, het genieten van een verhaal of simpelweg het vasthouden van motivatie om door te lezen. Voor kinderen voelt dit alsof hun leespuf langzaam opraakt: ze beginnen met goede moed, maar na een paar regels zie je ze moe worden, wiebelen, afhaken of zelfs boos of verdrietig raken. Ouders herkennen dat vaak aan het diepe zuchten, het tegenstribbelen of uitspraken als: “ik wil niet meer.”

Het is belangrijk dat ouders en professionals zich realiseren dat het bij lezen niet alleen gaat om technisch lezen of begrijpend lezen. Het gaat ook over de energiehuishouding van een kind. Wanneer een kind voortdurend over zijn grenzen moet gaan om teksten te verwerken, wordt lezen een strijd. Het risico bestaat dan dat het kind lezen gaat vermijden en juist daardoor steeds minder oefent. Zo ontstaat een negatieve spiraal: het lezen wordt niet makkelijker, maar juist zwaarder.

Een meisje dat ik een paar jaar geleden begeleidde, liet dit heel duidelijk zien. Ze begon altijd enthousiast aan een leesopdracht, maar al na twee of drie zinnen zag je haar schouders zakken en haar gezicht betrekken. Ze ging wiebelen op haar stoel en na een paar minuten barstte ze in tranen uit. Haar ouders dachten in eerste instantie dat ze gewoon “geen zin” had, maar in werkelijkheid raakte ze letterlijk uitgeput van het verwerken van de letters. Toen we samen korte leesmomentjes gingen oefenen, deze afwisselden met luisterboeken/voorlezen en een diffuser met een frisse citrusolie aanzetten bij het lezen, werd het stap voor stap lichter voor haar. Het lezen werd geen worsteling meer, maar iets wat ze langzaam durfde op te bouwen.

Daarbij speelt slaap ook een belangrijke rol. Een kind dat onrustig slaapt of te weinig slaapt, raakt sneller uitgeput. Lezen vraagt dan nog meer energie dan normaal. In mijn eerdere blog over slaap vertel ik uitgebreider hoe belangrijk goede nachtrust is en geef ik tips om kinderen hierin te ondersteunen.

Als ouder kun je dus veel doen om je kind te begeleiden. Vaak zit het in kleine aanpassingen die veel verschil maken. Een korte leestijd kan prettiger zijn dan een lange, en het helpt als er voldoende ruimte is voor pauzes tussendoor. Sommige kinderen ervaren steun door lezen af te wisselen met luisteren, bijvoorbeeld via luisterboeken of meelezen met een voorgelezen tekst. Ook is het waardevol om alert te zijn op de signalen van je kind. Een zucht, een wiebel of een boze blik kan meer zeggen dan woorden en geeft vaak precies aan wanneer de energie op is. Samen met school of een professional kun je vervolgens onderzoeken of er misschien sprake is van een onderliggende oorzaak, zoals problemen in de samenwerking van de ogen of moeite met prikkelverwerking.

Naast praktische ondersteuning kan ook natuurlijke ondersteuning een mooie bijdrage leveren. Essentiële oliën kunnen kinderen helpen hun energie beter in balans te houden. Sommige oliën geven net dat beetje extra focus en concentratie, terwijl andere juist rust en ontspanning brengen als spanning en frustratie het lezen in de weg staan. Ook zijn er oliën die een frisse, motiverende energie geven, waardoor kinderen net iets meer zin krijgen om te starten. Het ritueel van een diffuser aanzetten of samen een druppeltje olie in de handen wrijven en rustig inademen, kan het leesmoment bovendien een stuk gezelliger en lichter maken.

Lezen vraagt dus niet alleen om vaardigheden, maar ook om energie. Wanneer we oog hebben voor de balans tussen inspanning en ontspanning, wanneer we kinderen praktisch begeleiden en ondersteunen met natuurlijke hulpmiddelen zoals aromatherapie, dan helpen we hen niet alleen makkelijker door de woorden heen te komen, maar vooral ook met meer plezier en vertrouwen te lezen.