Ze lijkt ineens zo prikkelbaar. Of juist teruggetrokken. Soms zit ze vol energie en plannen, en de volgende dag is alles te veel. Veel ouders herkennen het: het gedrag van hun dochter verandert ergens rond de leeftijd van 8, 9 of 10 jaar. We noemen het vaak “de puberteit”, maar er gebeurt in werkelijkheid véél meer dan dat.
In deze periode komt de hormonale ontwikkeling langzaam op gang. Nog voordat er aan de buitenkant iets zichtbaar is, begint er vanbinnen een prachtig, complex proces: het lichaam en brein van een meisje maken zich klaar voor de volgende levensfase. En die veranderingen hebben niet alleen invloed op haar lijf, maar ook op haar denken, voelen en doen.
De eerste hormonale golf
Rond de leeftijd van acht tot negen jaar komt er langzaam een samenwerking op gang tussen drie belangrijke “regelcentra” in het lichaam: de hypothalamus, de hypofyse en de eierstokken.
De hypothalamus zit in de hersenen en fungeert als een soort “hormoonthermostaat”: hij merkt op dat het lichaam klaar is voor een volgende ontwikkelingsfase en geeft een seintje aan de hypofyse, ook in de hersenen. De hypofyse is als het ware de boodschapper: die stuurt hormonen naar de eierstokken, waardoor die starten met het aanmaken van oestrogeen en progesteron. Dit zijn twee belangrijke vrouwelijke hormonen.
Deze hormonen zorgen niet alleen voor lichamelijke veranderingen, zoals borstontwikkeling en groei, maar beïnvloeden ook het gevoel, de energie en de hersenwerking. En dat proces verloopt niet gelijkmatig. Er ontstaan golven van activiteit: periodes waarin de hormonen plots stijgen en daarna weer dalen.
Die schommelingen zijn goed merkbaar. Het ene moment voelt je dochter zich vrolijk, energiek en zelfverzekerd, terwijl ze de volgende dag prikkelbaar, vermoeid of overgevoelig kan zijn. Niet omdat ze “dramatisch” is, al voelen ouders dit soms wel zo, maar omdat haar lichaam en brein nog aan het oefenen zijn met dit nieuwe evenwicht. Het is alsof haar binnenwereld nog aan het afstemmen is op een nieuwe frequentie en dat is intens voelbaar, zowel voor haarzelf als voor haar omgeving.
Cognitieve groei: denken in verandering
De hormonale veranderingen beïnvloeden hersengebieden zoals de prefrontale cortex (Dit is het gebied in de hersenen waar het plannen, concentratie en zelfreflectie geregeld wordt) en de hippocampus (Het gebied waar het geheugen geregeld wordt).
Hierdoor kunnen meisjes in deze fase:
- moeite hebben met concentratie of focus;
- zich overweldigd voelen door bijvoorbeeld schoolwerk;
- sterker nadenken over wie ze zijn en hoe ze overkomen op anderen.
Ze ontwikkelen steeds meer zelfbewustzijn, maar dat betekent ook dat ze zich sneller onzeker kunnen voelen. Vergelijkingen met anderen, in de klas, of op sociale media, kunnen ineens veel zwaarder wegen. Je kunt je voorstellen dat dit een heel kwetsbare periode is voor meisjes.
Emotionele ontwikkeling: voelen op volle kracht
De vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron spelen niet alleen een rol in het lichaam, maar ook in de hersenen. Ze beïnvloeden namelijk de stoffen die te maken hebben met hoe we ons voelen, hoeveel energie we hebben en hoe goed we kunnen omgaan met stress. Wanneer de hoeveelheid van deze hormonen verandert, verandert dus ook de gevoelswereld van een meisje. Daardoor kunnen emoties intenser worden: een kleine teleurstelling kan plots heel groot voelen, of een compliment juist extra binnenkomen. De binnenwereld lijkt gevoeliger afgesteld dan voorheen, alsof het volume van emoties ineens een paar standen harder staat.
Sociale ontwikkeling: zoeken naar verbinding
De hormonale veranderingen maken meisjes niet alleen gevoeliger vanbinnen, maar ook gevoeliger voor de wereld om hen heen. Ze voelen sterker aan wat anderen denken, zeggen of bedoelen. Soms zelfs zonder dat er iets expliciet wordt uitgesproken. Dat maakt hen vaak heel empathisch, maar ook kwetsbaarder voor wat er om hen heen gebeurt.
Ze willen graag verbinding en erbij horen, maar tegelijkertijd groeit hun behoefte om zelf keuzes te maken en hun eigen pad te volgen. Dat zorgt voor innerlijke tegenstrijdigheden: ze willen zich losmaken van ouders of leerkrachten, maar zoeken tegelijk bevestiging dat ze het goed doen. Ze willen opvallen, maar ook niet “anders” zijn dan de rest.
In vriendengroepen ontstaan in deze fase vaak nieuwe dynamieken. Er wordt geëxperimenteerd met grenzen, met vertrouwen en met loyaliteit. Meisjes leren wat vriendschap voor hen betekent, maar ook dat niet iedereen altijd even vriendelijk of oprecht is. De sociale vergelijking, bijvoorbeeld over uiterlijk, kleding, prestaties of likes op sociale media, kan een flinke invloed hebben op hun zelfbeeld.
Het is belangrijk dat volwassenen deze ontwikkeling niet alleen als ‘gedoe’ zien, maar als groei. Dit is de fase waarin meisjes leren wie ze zijn in relatie tot anderen. En dat is soms rommelig, intens of verwarrend, maar ook ontzettend waardevol.
Wat helpt hier? Geef ruimte om te praten over vriendschap, groepsdruk en gevoelens van onzekerheid. Benoem dat het normaal is om zich soms buitengesloten of onzeker te voelen. En blijf als ouder of begeleider een veilige plek bieden waar ze steeds naar terug kan keren, juist als ze zich even verliest in de buitenwereld.
Wat kun je als ouder of professional doen?
- Luister zonder te willen fixen. Hoe moeilijk dit soms ook is, soms wil ze alleen dat je hoort wat ze voelt.
- Zorg voor voorspelbaarheid. Structuur geeft veiligheid in een lijf dat onvoorspelbaar aanvoelt.
- Let op slaap, voeding en ontspanning. Hormonen verbruiken veel energie en dit moet altijd voldoende worden aangevuld.
- Creëer rituelen die rust brengen. Een diffuser met zachte geuren, een rustig avondritueel, een wandeling samen.
- Praat open over het lichaam. Benoem wat normaal is, en dat elk lichaam zijn eigen tempo heeft.
- Geef taal aan gevoelens. Help haar woorden vinden voor wat ze ervaart, dat vermindert spanning
Van meisje naar vrouw, een reis vol verandering
De weg van meisje naar vrouw is geen rechte lijn, maar een voortdurende ontdekkingstocht. Lichaam, brein en hart leren samenwerken in een nieuw ritme. Als ouder of professional kun je die reis niet sturen, maar wel begeleiden. Door er te zijn, te luisteren en veiligheid te bieden.
En terwijl dit proces zich ontvouwt, is het ook mooi om vooruit te kijken: want deze hormonale cyclus stopt niet na de puberteit. Ze verandert, verdiept en beïnvloedt ons hele leven; van de eerste menstruatie tot aan de overgang.
Masterclass: Van meisje tot vrouw
In mijn masterclass “Van meisje tot vrouw; de kracht van hormonen” neem ik je mee in het hele traject: van de eerste hormonale signalen bij jonge meisjes tot de veranderingen richting de overgang.
We duiken dieper in de cognitieve, emotionele en fysieke impact van hormonen, en je krijgt praktische handvatten om vrouwen (dus ook jezelf) en meisjes op elk niveau te ondersteunen, natuurlijk, holistisch en met begrip voor hun unieke ritme.
📅 10 november; 20:00 uur
📍 Online masterclass
💌 Aanmelden kan via: https://www.cvgcoaching.nl/masterclass-vrouwelijke-hormonen
Reactie plaatsen
Reacties