Als je aan een rekensom denkt, denk je waarschijnlijk aan het oplossen van getallen en bewerkingen. Maar wat als rekenen niet zo eenvoudig is? Wat als de rekensom verpakt is in een tekst, een zogenaamde redactiesom? Bij redactiesommen komt er veel meer kijken dan alleen het rekenen zelf. Het vraagt van een kind niet alleen rekenvaardigheid, maar ook taalvaardigheid. En dat maakt het extra lastig voor kinderen die moeite hebben met taal.
Wat is een redactiesom?
Een redactiesom is een rekensom die niet zomaar getallen en symbolen bevat, maar die is verpakt in een verhaal. Dit verhaal beschrijft een situatie waarin de leerling de juiste getallen moet herkennen en de juiste bewerking moet uitvoeren. Maar om dat goed te kunnen doen, moet je de tekst zelf begrijpen. Het gaat dus niet alleen om het rekenen, maar ook om het begrijpen van de woorden en de informatie die erin staan.
Bijvoorbeeld, kijk naar de volgende vraag:
“Joris heeft 12 appels. Hij koopt er 8 bij. Hoeveel appels heeft Joris nu?”
Wat hier gevraagd wordt, is relatief eenvoudig als je alleen naar de getallen kijkt. Maar de leerling moet eerst begrijpen wat er in het verhaal gebeurt: Joris heeft 12 appels en koopt er 8 bij. Pas dan kan de leerling de juiste bewerking maken: optellen.
Wat vraagt een redactiesom precies?
Bij een redactiesom vraagt men niet alleen om het uitvoeren van een rekentaak, maar ook om het begrijpen van de tekst. De leerling moet in staat zijn om belangrijke informatie uit de tekst te halen en de juiste rekensom te kiezen. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan.
Redactiesommen vragen om een combinatie van verschillende vaardigheden:
Begrijpend lezen: Het begrijpen van de tekst en het herkennen van welke informatie belangrijk is.
Technisch lezen: Het goed kunnen lezen en herkennen van woorden, zelfs als ze nieuw of moeilijk zijn.
Woordenschat: Het begrijpen van termen die specifiek zijn voor rekenen, zoals ‘optellen’, ‘verschil’, of ‘rest’.
Informatie samenvoegen: Het vermogen om de verschillende stukjes informatie uit de tekst samen te voegen en de juiste bewerking te kiezen.
De impact van taalproblemen op het oplossen van redactiesommen
Voor kinderen die worstelen met taal, zoals kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS), dyslexie of een taalachterstand, kan het oplossen van redactiesommen extra lastig zijn. Het is niet alleen het rekenen dat moeilijk is, maar ook het begrijpen van de tekst die eraan voorafgaat.
Neem bijvoorbeeld kinderen met een TOS: zij kunnen moeite hebben met het begrijpen van langere zinnen of met het herkennen van belangrijke informatie in een tekst. Het kan zijn dat ze niet goed begrijpen wat er precies gevraagd wordt. Eveneens kinderen met dyslexie kunnen het moeilijk vinden om de tekst correct te lezen, wat hen belemmert bij het begrijpen van de vraag.
Ook kinderen die een taalachterstand hebben, bijvoorbeeld door bijvoorbeeld de thuissituatie waarin minder taal wordt aangeboden, kunnen moeite hebben met het begrijpen van woorden die specifiek voor rekenen zijn. Woorden zoals ‘optellen’, ‘verschil’ of ‘rest’ kunnen verwarrend zijn voor een kind dat deze termen niet goed kent.
Dit betekent dat de score die een kind behaalt op een redactiesom niet alleen iets zegt over hun rekenvaardigheid, maar ook over hun taalvaardigheid. Een kind kan bijvoorbeeld goed kunnen rekenen, maar door taalproblemen moeite hebben om de vraag goed te begrijpen.
De verbinding tussen rekenen en taalondersteuning
Het is belangrijk om te begrijpen dat rekenen en taal vaak hand in hand gaan. Een kind dat moeite heeft met taal, zal ook moeite hebben met het begrijpen van redactiesommen. Het verbeteren van hun taalvaardigheid kan hen dus ook helpen om beter te presteren op het gebied van rekenen.
Denk bijvoorbeeld aan de rekenbegrippen die vaak in redactiesommen voorkomen: ‘meer dan’, ‘verschil’, ‘optellen’. Door deze woorden expliciet met kinderen te oefenen, bijvoorbeeld in de context van dagelijkse situaties, kunnen ze meer vertrouwen krijgen in het begrijpen van de vraag. Daarnaast helpt het om de tekst stap voor stap door te nemen en moeilijke woorden uit te leggen.
Wat kan helpen bij het oplossen van redactiesommen?
Gelukkig zijn er verschillende manieren waarop leerkrachten, ouders en professionals kinderen kunnen helpen bij het oplossen van redactiesommen. Het begint bij het herkennen van de taalbarrières die een kind tegenkomt en het bieden van gerichte ondersteuning.
Voor ouders: Thuis kun je als ouder samen met je kinderen de tekst van de som langzaam doornemen en de belangrijkste informatie markeren. Oefen ook de rekentermen zoals ‘optellen’, ‘aantal’, ‘verschil’, zodat deze vertrouwd raken in verschillende situaties. Het helpt ook om samen de stappen door te nemen en de som stap voor stap op te lossen.
Voor leerkrachten: Het is belangrijk om nieuwe woorden en concepten die in redactiesommen voorkomen, goed uit te leggen. Dit kan door de sommen visueel te maken, bijvoorbeeld door plaatjes te gebruiken, of door de belangrijkste informatie in de tekst te markeren. Het is ook nuttig om de kinderen hardop de tekst te laten lezen, zodat ze de woorden beter kunnen verwerken en begrijpen.
Voor professionals: Professionals kunnen extra ondersteuning bieden door sommen af te stemmen op het taalniveau van het kind. Bijvoorbeeld, bij kinderen met dyslexie kan het nuttig zijn om de tekst voor te lezen of gebruik te maken van digitale hulpmiddelen. Het herkennen van taalproblemen en het bieden van extra uitleg helpt kinderen om de som niet alleen als rekenprobleem te zien, maar als een taak die beide vaardigheden, rekenen en taal, vraagt.
Door kinderen te helpen zowel hun rekensom als de taal te begrijpen, kunnen ze zich zowel op het gebied van rekenen als taalvaardigheid ontwikkelen. Het is een win-win situatie: niet alleen worden ze beter in rekenen, maar ook in taal!
Reactie plaatsen
Reacties